2024-2026 dönemine ilişkin enflasyon, istihdam, büyüme gibi temel makro ekonomik hedeflerin yer aldığı Orta Vadeli Program Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından açıklandı. Cumhurbaşkanı, Türkiye’nin 13 yıldır aralıksız büyüdüğünü belirtirken enflasyonun tek haneye indirileceğini belirtti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye’nin üç yılını içeren Orta Vadeli Programını açıkladı. Konuşmasının başında İstanbul ve Kırklareli’nde sel felaketi nedeniyle yaşamını yitiren vatandaşlar için başsağlığı dileyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, sıkı para politikasıyla enflasyonun yeniden tek haneye düşürüleceğini dile getirdi.
Erdoğan’ın konuşmasından önemli satır başları şöyle;
OVP’nin hayırlara vesile olmasını diliyorum. Türkiye’nin başta yönetimde istikrar olmak üzere nasıl büyük kazanımlar elde ettiğini her gün çok daha iyi görüyor ve idrak ediyoruz. Sadece Türk siyasi tarihine değil dünya literatürüne de geçen seçimleri hamdolsun tam bir demokratik olgunluk içinde tamamladık. Sandıkların açılmasıyla birlikte belirsizlikler ortadan kalktı, Türkiye’yi kimin yöneteceği belli oldu.
Seçimlerin üzerinden henüz bir hafta bile geçmeden kabinemizi açıkladık, ekonomide kurmay kadromuzu kurduk, yolculuğumuza süratle yeniden başladık. Eski Türkiye’nin alışkanlıklarından kendini kurtaramayanların durumunu içimiz acıyarak izliyoruz. 102 güne rağmen birileri hala kavga ve iç çekişmelerinden başını kaldıramazken biz işimizi yapıyoruz.
KRİZLERİ FIRSATA ÇEVİRMEK İÇİN ÇALIŞIYORUZ
Mevcut belirsizliklere yenilerinin eklediği zor bir denklemde krizleri ülkemiz için fırsata çevirmek için çalışıyoruz. Biz Türkiye için en doğrusunu yapmanın peşindeyiz. Siyaseti de ikbal vasıtası olarak değil millete hizmet aracı olarak görüyoruz. Hiç kimseye ön yargıyla yaklaşmıyoruz. Ülkemizin faydasına olacak her türlü öneriyi değerlendirmeye hazırız.
Muhalefetin de geçmiş hatalarından ders alarak OVP gibi ülkemizin hayrına olan işlerde bize destek vermesini bekliyoruz.
1 TRİLYON DOLARI AŞAN EKONOMİK BÜYÜKLÜK
Ekonomiyle ilgili planlarımızda 6 Şubat’ta meydana gelen ve 11 ilimizde yaşayan 14 milyonu etkileyen depremi asla göz ardı etmiyoruz. Ülke ekonomisine maliyeti 104 milyar doları bulan deprem felaketi yükümüzü ağırlaştırmaktadır. Küresel sorunlara ilaveten asrın felaketinin yol açtığı sıkıntılarla Türkiye mücadele etmektedir. 8 aya dair veriler bu gerçeği ortaya koyuyor. 3,9 büyüme kaydederek büyüme performansını 12 çeyreğe çıkardık. Bu dönemde ekonomimizi yıllıklandırılmış olarak 1 trilyon doları aşan ekonomik büyüklüğe ulaştırmayı başardık. Depremin iktisadi faaliyetler üzerindeki olumsuz etkilerinin sınırlı kalmasını temin ettik. Merkez Bankası rezervleri 117,3 milyar dolar seviyesinde.
FİYAT KÖPÜĞÜNÜN İNDİĞİNE ŞAHİT OLUYORUZ
Turizmde önceki seneye göre çok daha iyi bir sezon geçiriyoruz. İstihdamda da herhangi bir kaybımız söz konusu değil. Net 220 bin istihdam artışı sağladık. 60-70 yılın zirvelerine çıkan enflasyon doğal olarak bizim de sorunumuzdur. Enerji fiyatlarında hayata geçirdiğimiz sübvansiyonlar ve kiralara tavan uygulamasının yanında ilave tedbirler aldık. Fırsatçı ve açgözlülere yönelik denetimlerimiz devam ediyor. Fiyat köpüğünün indiğine şahit oluyoruz. Sermaye piyasalarımızın arz ve talep tarafında gelişimi devam ediyor.
Hane halkı borçluluğunda ülkemiz gelişmekte olan ülkelere göre düşük riskliliğe sahiptir. Program aynı zamanda 2024-2026 döneminde Türk ekonomisi için kapsamlı bir yol haritası teşkil edecektir. OVP ile Türkiye Yüzyılı vizyonumuzun ekonomik perspektifini yerli ve yabancılarla paylaşmış oluyoruz. Hükümet olarak OVP’ye desteğimizin tam olduğunu ifade etmek istiyorum.
Daha güçlü, güvenli, müreffeh Türkiye hedefi doğrultusunda OVP ile ortaya koyuyoruz. Yeni programda yapısal reformlara özel başlık açtık. Büyüme ve ticaretten fiyat istikrarı ve finansal istikrara, afet yönetiminden kamu maliyesine kadar 7 temel alanda öncelikli reform adımlarını belirledik. Ekonomi büyümeden kesinlikle taviz vermeyeceğiz. Sıkı para politikasının desteğiyle enflasyonu yeniden tek haneye düşürecek, cari işlemler dengesini iyileştireceğiz.
DEPREM BÖLGESİNE 3 TRİLYON LİRA KAYNAK
Depremzedelerimizi sırf oy tercihlerinden dolayı onları kapı dışarı eden zihniyetin insafına bırakmamakta kararlıyız. Programın ilk yılında tüm kaynaklarımızı deprem bölgesinin ihya ve inşasına göre yaptık. 2024 yılında deprem bölgesi için 1 trilyon liralık kaynak ayıracağız. 3 trilyon kaynak, deprem bölgesi için kullanılmış olacaktır.
KİŞİ BAŞI GELİR 14 BİN 855 DOLARA ÇIKACAK
3 yıllık dönemde enflasyonla mücadele sürecini destekleyici süreçte ekonomik büyümede dengelenmeyi, özel sektör yatırımlarının öncülüğünde yüzde 4,5 oranında büyümeyi hedefliyoruz. Tarihimizde ilk kez 1,3 trilyon doları aşan ekonomik büyüklük ve kişi başına 14 bin 855 dolar yüksek gelir grubuna sahip ülkeler listesine girmeyi hedefliyoruz öngörüyoruz.
Para maliye ve gelirler politikalarını tüm araçlarıyla uygulayarak enflasyonu artıran yapısal unsurları ortadan kaldıracağız.
İHRACAT 300 MİLYAR DOLARIN ÜZERİNDE ÇIKACAK
Program döneminde istihdamın yıllık ortalama 909 bin kişi, toplamda da 2,7 milyon kişi artmasını ve işsizlik oranının program döneminin sonunda tek hanede gerçekleşmesini hedefliyoruz. İhracatımızı 300 milyar doların, turizm gelirlerimizi 70 milyar doların üzerine çıkararak tarihi yüksek seviyelere ulaştıracağız.
Ataşehir’deki İstanbul Finans Merkezi, aynı zamanda bizim enerji hubımız haline getireceğiz. Burada doğal gaz da bütün madenler de bunlar burada değerlendirilmesi yapılacak, dünya buradan bunları takip edecek.
Soçi ziyaretinde de Putin’le görüşmemizde Trakya doğal gaz hubı olarak o da planlaması içinde ayrıca yürüyecek.
CARİ İŞLEMLER AÇIĞININ İNMESİNİ ÖNGÖRÜYORUZ
Cari işlemler açığının yüzde 4’ten yüzde 2’ye inmesini öngörüyoruz. İleride cari işlemler fazlasına da ulaşacağız. OVP’de uygulayacağımız politika sepetiyle enflasyon sorununu ülkemizin gündeminden kaldıracağız. Para maliye ve gelirler politikalarında enflasyon ataletini gidermeye yönelik adımlar atacağız. Enflasyonu besleyen tüketim anlayışlarını engelleyeceğiz.
Sera organize tarım bölgesi kurulmasına yönelik yatırımları hızlandırıyoruz. Yeni sera kurulumu ile sera yenileme yatırımlarını daha fazla destekliyoruz. Soçi’de 500 bin ton domates biz sadece Rusya’ya göndermiş olduk. Aramızdaki dayanışmanın nereden nereye vardığını göstermesi açısında bu çok çok önemli.
KUR KORUMALI MEVDUAT SİSTEMİ GÖREVİNİ YERİNE GETİRDİ
Sosyal konut projeleri geliştirerek konuta erişim imkanlarını artıracağız. KKM sistemi görevini yerine getirmiş, kur istikrarını sağlamada önemli görev sağlamıştır. TL mevduatlara dönüşmenin yolunu açacağız. MB yeni şartlara göre güncelleyeceğimiz yatırım taahhütlü avans kredisiyle PPK’nın duruşundan taviz vermeden yatırımları destekleyecektir. Finans ve finansla ilgili danışmanlık hizmetleriyle ülkemize döviz girdisi sağlayacağız.
Dijital TL ile ilgili çalışmalar devam ediyor, takvimi paylaşacağız. Katılım finans sektörünü sigortacılık dahil tüm alanlarıyla gelişmesi için destek vereceğiz.
Program döneminde başta deprem kaynaklı harcamalar olmak üzere gerekli ihtiyaçlar karşılanırken ekonomide güven ve istikrarın sigortası olarak gördüğümüz mali disiplini koruyup güçlendireceğiz.
ADİL VERGİ SİSTEMİ OLUŞTURMAYA YÖNELİK DÜZENLEMELER
Temel vergilerde adil vergi sistemi oluşturmaya yönelik düzenlemeler yapacağız. Kayıt dışılıkla her alanda mücadele edeceğiz. Hedef odaklı ve seçici yaklaşımla finansmana erişimi kolaylaştırırken enflasyonist baskılardan kaçınacağız. Turizm ve taşımacılık gibi döviz kazandırıcı hizmet ticaretini destekleyeceğiz. AB ile ticaretimize yeni boyut kazandırmak üzere gümrük birliğinin güncellenmesine yönelik çalışmaları hızlandıracağız.
Mesleki ve teknik eğitimde müfredatın güncellenmesinin yaygınlaştırılması sağlanacak. Kuracağımız aile ve gençlik bankası ile girişimcilik desteklenecek. Doğrudan yatırımları ülkemize çekmeyi hedefliyoruz. Ekim’de Meclis’e sunacağımız 5 yıllık Kalkınma Planı ve Program dönemini de içeren bir atılım sürecini başlatacağız”
PARA POLİTİKASINI DÖNEMİN İHTİYAÇLARINA UYGUN UYGULAMALAYA DEVAM EDECEĞİZ
Orta Vadeli Plan’la ilgili konuşan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz da şunları dile getirdi;
“OVP, kamu ve özel kesim için öngörülebilirliği artıran yol haritası niteliği taşımaktadır. 2024-2026 kesimini kapsayacak olup Cumhurbaşkanı kararıyla resmileşmektedir. OVP’de makroekonomik hedefler ve politikalar ile yapısal alanlar yer almaktadır.
Kamu içindeki çalışmalarla yetinmedik, sivil toplum kuruluşlarının fikirlerini alarak programı hazırladık. İstişarede ortak akıl bizim temel düsturumuz. Öncelikle ilgili tarafları belirleme politikaların kalitesini artıran, sahiplenmeyi getiren bir süreç.
Afet yaralarının sarılması ve afet risklerinin azaltılması, makroekonomik ve finansal istikrarın sağlanması, enflasyonun tek haneye indirilmesi, yatırım, istihdam, üretim ve ihracat perspektifiyle büyüme ve istihdamın devam ettirilmesi, sosyal adalet ve refahın güçlendirilmesi amaçlar arasında yer alıyor. Afetin yaralarını sararken tek haneli enflasyona giderken büyüme ve istihdamı asla ihmal etmeyeceğiz. Merkez Bankamız araç bağımsızlığı çerçevesinde üzerine düşeni yapacaktır. Yapısal dönüşümlerde orta vadede somut etkiler bekliyoruz, kısa vadede yapısal dönüşümler gerçekleştiren ülke olarak beklenti kanalıyla olumlu etkileri artırmayı hedefliyoruz.
Son 20 yılda ortalama 3,6 büyürken dünya ekonomisi son yıllarda yüzde 3’lere gerilemiş durumda. Bunu 25-26’ya uzattığınızda tablo fazla değişmiyor. Dünya ticareti büyümenin üstünde gerçekleşirdi bu yıl yüzde 2,3 büyüme bekleniyor dünya ticaretinde. Bu dönemin şartlarını iyi okuyarak politikalarımızı şekillendirmek durumundayız.
TÜRKİYE’NİN ORTALAMA BÜYÜME ORANI YÜZDE 5.5
Son 20 yılda Türkiye’nin ortalama yıllık büyüme oranı yüzde 5,5 olarak gerçekleşmişti. Dünyanın 2 puan üstünde büyüme performansı sergilemişiz. 2024’te yüzde 4,0, 2025’te yüzde 4,5, 2026’da yüzde 5,0 büyüme bekliyoruz. Bu yıl 1,67 milyar dolar milli gelire ulaşacağız. Kişi başına gelirin 2024’te 12,875, 2025’te 13,717, 2026’da 14,855 dolar olarak gerçekleşmesini bekliyoruz. Nüfusumuzun 88 milyon 750 bine ulaşmış olacak. Ortalama olarak 4,5 büyüme kaydedecek. İstihdamda 2,7 milyon artış bekliyoruz. Yıllık 909 bin ilave, her yıl istihdamda artış bekliyoruz. Buna rağmen işsizlik oranında arzu ettiğimiz ölçüde gerileme olmuyor. İşgücü piyasasına katılım oranında hızlı yükseliş bekliyoruz. İşsizlik oranının 2024’te yüzde 10,3’e, 2025’te yüzde 9,9’a, 2026’da yüzde 9,3’e gerilemesini bekliyoruz. 2023 yılını %4,4’lik büyümeyle kapatmayı bekliyoruz.
GEÇİCİ OLARAK ENFLASYONDA YÜKSELİŞ SÖZ KONUSU
Geçici olarak enflasyonda yükseliş söz konusu. Geçiş döneminin sonrasında çok daha sağlıklı bir zeminde kalıcı olarak enflasyonu düşürmenin yolunu açmış oluyoruz. 2023 yılında yıl sonu TÜFE’nin yüzde 65 olmasını bekliyoruz. 2024 yıl sonunda TÜFE’nin %33,0, 2025 yıl sonunda %15,2, 2026 yıl sonunda %8,5 olmasını bekliyoruz.
İhracatın bu yıl 255 milyar, 2026’da 320 milyar dolara ulaşmasını bekliyoruz. Cari açığın -2’ler civarında gerçekleşmesini bekliyoruz. Yurt içi tasarruflarımızı artıracağız. 1,6 puan artış göstereceğini tahmin ediyoruz. Yıl sonunda cari işlemler açığının 4 milyar dolar olmasını bekliyoruz.
2023’te depreme ayırdığımız bütçe 762 milyar TL. 2024’te 1 trilyon 62 milyar TL. 3 trilyona yakın kaynağın afetin yaralarını sarmak için kullanılacağını ifade etmek isteriz. 2023 yıl sonunda bütçe dengesinin 1,63 trilyon TL açık vermesini bekliyoruz. 2023 yıl sonunda faiz dışı bütçe dengesinin 966,8 milyar TL açık vermesini bekliyoruz. Gelirlerimizde bir miktar artış öngörüyoruz. Gelirlerimizin milli gelire olan oranı 20,6’ya ulaşmış olacak. Bütçe açığı kademeli bir şekilde düşecek.
YAPISAL REFORMLARI ANLATTI
Yapısal reformları arz etmek istiyorum. Reform başlıklarımız; Büyüme ve Ticaret, Beşerî Sermaye ve İstihdam, Kamu Maliyesi, Afet Yönetimi, İş ve Yatırım Ortamını İyileştirme, Fiyat İstikrarı ve Finansal İstikrar, Yeşil ve Dijital Dönüşüm. 7 öncelikli yapısal alanı tarif ettik. Lojistik imkanları geliştireceğiz, madencilik gibi alanlarda önemli değişimler ve dönüşümlere imza atacağız. Bizim temel hedefimiz insanımıza hizmet, temeli de insan. İnsana yapılan yatırım sosyal refahı artırıyor, beşerî kanaldan ekonomiyi güçlendiriyor. Gençlere ve kadınlara yönelik politikaları odaklayacağımızı söyleyebilirim.
EMEKLİLİK SİSTEMLERİYLE İLGİLİ YENİLİKLER DÜŞÜNÜYORUZ
Enflasyon mücadele devam ederken finans piyasalarındaki reformlarla finans piyasalarını geliştirmeye devam edeceğiz. Emeklilik sistemleriyle ilgili yenilikler düşünüyoruz.
Afet yönetimi konusunda kentsel dönüşümün hızlandırılmasına, yeni modellerden afet sigortalarının geliştirilmesi konusunda çeşitli başlıklarımız var. “
