Cumhurbaşkanı Erdoğan Başkanlığında geçtiğimiz hafta İstanbul’da birincisi gerçekleştirilen “Türkiye Ulusal Risk Kalkanı Modeli Toplantısı’nın ikincisi Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum Başkanlığında Gaziantep’te düzenlendi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan Başkanlığında geçtiğimiz hafta İstanbul’da ilki gerçekleştirilen “Türkiye Ulusal Risk Kalkanı Modeli Toplantısı’nın ikincisi Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum Başkanlığında Gaziantep’te yapıldı.
Bakan Kurum, gerçekleştirilen toplantı sonrasında 13 farklı bilim konseyi oluşturduklarının kıymetinin altını çizerek , her bir konseyi oluşturulurken, afet idare sürecini bir bütün olarak ele almaya çaba ettiklerini, heyetlerin vazife alanlarını, risk idaresi ve kriz idaresi evrelerini dikkate alarak belirlediklerini ifade etti.
“BU TOPLANTI ÜLKEMİZ ADINA ÇOK KIYMETLİ”
Bu deprem değil bundan sonra ülkede oluşabilecek tüm risklere karşı bir kalkan oluşturmayı hedeflediklerinin altını çizen Kurum, “Burada yapılması gereken düzenlemeler, yönetmelikler yeni kanun hazırlıkları dâhil, tüm hazırlıkları burada bilim insanlarımızın kendi alanında yetkin uzman kardeşlerimizin fikirleri doğrultusunda yapalım istiyoruz. Bu toplantı bizim için de ülkemiz adına da çok kıymetli. 32 gündür tüm deprem bölgelerinde, afet alanlarında vatandaşımız, devletimiz el ele depremzede kardeşlerimizin yardımına koşmaktadır ve inşallah işi sonuna kadar da aynı anlayışla sürdüreceğiz.” sözleerini kullandı.
Bakan Kurum, şehirleri afetlere karşı dirençli hale getirecek 13 kurulun, Destek Hizmetleri ve Sosyal Politikalar, Deprem ve Yer Bilimleri, Hasar Tespit, Enkaz ve Atık Yönetimi, Şehirleri İnşa ve İhya, Kentsel ve Kırsal Dönüşüm, Mekânsal Planlama, Yeni Yapı Teknolojileri, Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Akıllı Şehirler, İklim Dostu Yeşil Dönüşüm, Kentsel ve Kırsal Altyapı, Tarihi ve Kültürel Miras, Kriz Yönetimi ve İletişim isimleriyle kurulduğunu belirtti.
Bakan Kurum, oluşturulan 13 kurulda jeolojiden jeofiziğe, şehir bölge planlamadan inşaat mühendisliğine, mimarlıktan tarihe, hukuktan sosyolojiye, iktisattan afet yönetimine kadar birçok alanda bilim insanlarının ve yetkili kurumların yer aldığını ifade etti.
Komisyonlar hangi alanlarda görev yapacak?
1. Destek Hizmetleri ve Sosyal Politikalar Kurulu
• Afetzedelerin geçici barınma ihtiyacının karşılanması için yapılan ve yapılacak olan geçici barınma alanlarının afetzedelerin ihtiyaçları doğrultusunda sağlıklı ve güvenli bir şekilde planlanması ve tasarlanması,
• Başta çocuklar olmak üzere afet nedeniyle travma yaşayan depremzedelere psikososyal destek sağlayacak ve onların normal hayata dönüşünü hızlandıracak altyapının kurulması,
• Afetzedelerin geçici yaşam alanlarında gündelik ihtiyaçlarını karşılayacak altyapının ve tesislerin kurulması,
• Afete maruz kalanlar için gerek geçici yaşam alanlarında gerekse çeşitli vesilelerle afet bölgesinden tahliye edilenlere yönelik sağlık faaliyetlerinin yürütülmesi,
• Devletin sağlamış olduğu destek faaliyetlerinin etkin bir şekilde yürütülmesi,
• Arama kurtarma çalışmaları ile eş zamanlı olarak ilk yardım ve ilk müdahale çalışmalarına yönelik uygulamaların ve yöntemlerin belirlenmesi,
• İlk yardım çalışmalarından sonra sahra hastanelerinin kurulması, sağlık hizmetlerinin sürdürülebilir ve afet sonrası süreçteki kırılganlıklara, risk ve tehditlere maruz kalmadan yönetilmesi,
• Tüm bu çalışmalar yürütülürken eş zamanlı olarak afetzedelerin giyecek, yiyecek, yakacak, gıda ve barınma sorunlarının çözülmesi ve bunlara dair alt yapıların hem çalışanları hem de afetzedeleri tatmin edecek düzeyde yürütülmesi,
• Deprem sonrası süreçte afetzedelerin geçici barınma ihtiyacını karşılamak amacıyla afet bölgesini terk etmesinden kaynaklanan demografik koşulların değerlendirilmesini sağlayacak katkıların sunulması amaçlanmaktadır.
2. Deprem ve Yer Bilimleri Kurulu
• Marmara Bölgesi başta olmak üzere son depremin yaşandığı şehirlerin deprem tarihini, geçmişte yaşanmış depremlerin şehircilik tarihi perspektifinden etki ve sonuçlarının yorumlanarak bugünün ve geleceğin şehirlerinin inşasında katkı sunması,
• Deprem tarihi ve bölgenin depremselliği çalışmalarının tarihçiler, jeologlar ve deprem bilimciler perspektifinden disiplinler arası bir yaklaşımla analiz edilmesi,
• Yıkıma uğrayan yerleşim yerlerinin tarihsel geçmişlerinin değerlendirilerek yeniden inşa sürecinde yapılaşmaya uygun olup olmadığı konusunda öneriler geliştirilmesi,
• Türkiye’deki deprem üreten ya da deprem üretme potansiyeli olan aktif fayların/fay bölgelerinin kesiştiği alanlardaki yapılaşmaya dönük risk durumunu belirlemek için haritalandırılması,
• Elde edilecek çıkarımlar ile yeni şehircilik çalışmaları için uygulanabilir politikalar haline getirilmesi amaçlanmaktadır.
3. Hasar Tespit Kurulu
• Deprem sürecinde hasar tespit çalışmalarının ayrı bir önem taşıdığı gerçeğinden hareketle, gerek geçici barınma gerekse de kalıcı konutların hak sahipliği bakımından titizlikle yürütülmesi,
• Hasar tespiti çalışmaları ile sonraki depremler ve muhtemel diğer afetler için risk yönetimi aşamasına hazırlık yapılması,
• Deprem sonrasında yıkık binaların enkazlarının kaldırılması, acil yıkılması gereken ve ağır hasarlı binaların yıkılması, enkazlarının taşınması ve hak sahipliği konusunda çevresel, hukuki ve ekonomik faktörlerin birlikte ele alınması,
• Deprem sonrası süreçte hasar tespit çalışması ile elde edilen verilerin işlenmesi ve yapı stoğunun sayısallaştırılarak planlamaların ve değerlendirmelerin yapılması,
• Hasar tespit çalışmalarının tüm bölgede yapılarak afet riski yüksek bölge ve şehirlerimizde depreme hazırlık kapsamında yapı stoğunun risk açısından taranması ve kayıt altına alınması,
• 11 ilimizde kadim şehircilik geleneklerimizi yaşatan tarihi ve kültürel yapıların ve eserlerimizin tamamının hasar tespit taramasının yapılması ve onların dirençli hale getirilmesi için atılacak adımların belirlenmesi
4. Enkaz ve Atık Yönetimi Kurulu
• Afet bölgesinde özellikle yerleşim birimlerinde başta enkaz atıkları olmak üzere ortaya çıkan tıbbi, kompozit, metal, plastik ve diğer tüm atıkların çevresel hassasiyetler gözetilerek bertarafına yönelik olarak yeni model ve yaklaşımların geliştirilmesi,
• Afet bölgesinde deprem sonrası ortaya çıkan enkaz ve diğer tüm atıkların yönetimi; ayrıştırılması, geri dönüşüme tabi olanların kazandırılması ile doğaya ve insan sağlığına zararlı atıkların bertaraf edilmesi konularında sürecin yönetimine katkı sağlaması,
• Geçici yaşam alanlarında ortaya çıkan atıkların yönetimi konusunda gerekli politikaların geliştirilmesi ve belediyelere teknik destek sağlanması amaçlanmaktadır.
5. Şehirleri İnşa ve İhya Kurulu
• Kentsel dönüşümden sosyal konut projelerine, atık yönetiminden millet bahçelerine, ekolojik koridorlardan altyapı yatırımlarına, akıllı şehirlerden yapı işleri ve teknolojilerine kadar tüm alanlarda yeni şehircilik çalışmalarında yürütülecek politikalara akademik ve teknik katkı sunulması,
• Kalıcı konutlar için yeni yerleşim alanlarının belirlenmesinde mikro bölgeleme ve zemin etüdü çalışmalarına katkı sunulması,
• İnşa edilecek deprem konutlarıyla ilgili hak sahipliği ve tahsis işlemlerinin, yatırım ve planlamanın yürütülmesi konusunda katkı sağlanması,
6. Kentsel ve Kırsal Dönüşüm Kurulu
• Kentsel dönüşüm stratejilerinin geliştirilmesinde nasıl bir yol izlenmesi gerektiği,
• Deprem bölgesinde yıkıma uğrayan yerleşim birimleriyle ilgili olarak kentsel dönüşüm stratejilerinin her şehre uygun olarak belirlenmesi, • Kentsel dönüşüm çalışmalarının afet bölgesinde deprem dönüşüm çalışmaları olarak sürdürülmesi dair akademik ve teknik destek sağlanması
• İmar kanunu ve ilgili yönetmeliklere ilişkin mevzuat düzenlemelerine katkı sunulması amaçlanmaktadır.
7. Mekânsal Planlama Kurulu
• Afet bölgesi şehircilik çalışmalarında şehirlerin ve kırsal alanların planlanması,
• Afete duyarlı planlama yaklaşımlarının geliştirilmesi ve deprem başta olmak üzere diğer bütün doğal afetlere karşı dirençli ve güvenli planlama süreçlerine katkı sağlaması,
• Yeni şehircilik çalışmalarında bölgenin jeolojisi, morfolojisi, iklimi, trafiği, yeraltı kaynakları, ekonomisi gibi birçok bilgiyi barındıran haritalandırma ve harita tekniklerinin kullanılması ve risk faktörlerinin belirlenmesi, • Afet sonrası çevresel değişimlerin izlenmesi,
• Bölgenin yeniden planlanmasında Türkiye Mekânsal Strateji Planı’na entegre bir yaklaşımın belirlenerek yeniden değerlendirilmesi süreçlerine katkı sunması amaçlanmaktadır.
8. Yeni Yapı Teknolojileri Kurulu
• Afet sonrası yapılaşmaya dair temel ilkelerin ve teknolojilerin belirlenmesi,
• Yeniden inşa çalışmalarında akıllı bina ve şehircilik uygulamalarının geliştirilmesi için deprem öncesi hazırlıkların yürütülmesi,
• Bina Kimlik Sistemi (BKS) ile 2021 yılının ikinci yarısından itibaren iskan alan yapılarda deprem sonrası gerçekleştirilecek arama kurtarma çalışmalarının hızlı ve etkin sonuçlanabilmesi için veri bazlı katkı sağlaması,
• Deprem riskli bölgelerde deprem ve yapı arasında ilişkinin yeni şehircilik çalışmalarında uygulanması,
• Çelik, betonarme ve benzeri yapı türleri ile yeni mühendislik ve mimarlık tasarımlarını araştırarak afetlere karşı şehir direncini artıracak şekilde inşa edilmesi sürecine katkı sağlaması amaçlanmaktadır.
9. Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Akıllı Şehirler Kurulu
• Deprem bölgelerinin yeniden inşasında akıllı ve güvenli şehir konseptinin uygulanması,
• Akıllı bina sistemlerinin aynı zamanda deprem anında erken uyarı sistemi olarak çalışmasını sağlayacak modellerin ve sistemlerin yapay zeka metotlarıyla uygulanması,
• Altyapı, ulaşım, enerji, sıfır atık ve diğer tüm alanların akıllı şehir uygulamalarına entegre edilmek sureti ile afetlere karşı dirençliliği artırıcı ve afet sonrası süreç yönetimini kolaylaştırıcı katkı sağlaması amaçlanmaktadır.
10. İklim Dostu Yeşil Dönüşüm Kurulu
• Türkiye’nin ve şehirlerinin iklim dostu yeşil dönüşümü çalışmalarının deprem bölgesinde yeni şehircilik çalışmalarına entegre edilmesi,
• Sanayide yeşil dönüşüm politikalarının bölgede inşa edilecek sanayi yapılarına ve sanayi alanlarına uyarlanması,
• Yeni şehircilik çalışmalarında iklim değişikliğine uyum sağlanması amacıyla yenilenebilir enerji, temiz enerji, yağmur suyu hasadı, enerji verimliliği gibi doğa ve ekosistem temelli çözümler, mavi-gri-yeşil altyapı yatırımları konularında katkı sunması,
• Yangınlar ve seller başta olmak üzere iklim krizine bağlı afetlere karşı engelleyici çözüm mekanizmalarının ve stratejilerin geliştirilmesi amaçlanmaktadır.
11. Kentsel ve Kırsal Altyapı Kurulu
• Yeni şehircilik çalışmaları kapsamında kentsel altyapı ve mega yapılar olmak üzere deprem bölgesindeki tüm altyapı dirençli şehir konseptine uygun olarak tasarlanması ve bu yönde politikaların geliştirilmesi,
• Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın İller Bankası eliyle bugüne kadar yürüttüğü çalışmaların bölge özelinde depremsellik ve risk faktörleri bakımından yeniden değerlendirilmesi,
• Yeni şehircilik çalışmaları kapsamında yürütülecek altyapı çalışmalarının deprem bölgesinde iklim dostu yeşil dönüşüm çalışmalarına entegre edilmesi amaçlanmaktadır. 12. Tarihi ve Kültürel Miras Kurulu
• Bölgede daha önce deprem yaşamış ancak ayakta kalmış tarihi ve kültürel yapıların mimari tasarımlar ve yapı teknolojileri açısından değerlendirilmesi,
• Afet bölgesi yeni şehircilik çalışmalarında sürdürülebilir kentsel planlama yaklaşımlarının kullanılması, afet bölgesindeki tarihi kentler hakkında bütüncül bir bakış açısının ortaya konulması,
• Şehircilik geleneklerimiz temelinde afet bölgesinde zarar gören tarihi mirasın korunması ve restorasyon sürecine ve ülkemizin “Medeniyetimizi Yaşatan Şehirler” vizyonuyla uyumlu politikaların belirlenmesine yönelik katkı sağlaması yapılması amaçlanmaktadır.
• Bundan sonra afet riski ve depremsellik bakımından yüksek olan bölgelerde de şehircilik geleneklerimizin en güzel örneklerini yansıtan tarihi ve kültürel yapılarımızın tespitinin yapılarak onların dirençli hale getirilmesi amaçlanmaktadır.
